Draft:Prison/kn
ಬ್ಲಾಕ್‌ನ ಕಾನೂನು ನಿಘಂಟು ಜೈಲು ಎಂದರೆ ಕಾನೂನಿನಿಂದ ವಿಧಿಸಲಾದ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಡಳಿತದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಅಥವಾ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಇರಿಸಲು ಬಳಸುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಇತರ ಸ್ಥಳ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ.
ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಜೈಲು ಎಂದರೆ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಕಳುಹಿಸುವ ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತಮ್ಮ ವಿಚಾರಣೆಯ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಾಗಿ ಕಸ್ಟಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವ ಬಂಧನ ಸ್ಥಳ.
ಜೈಲು ಕೈದಿಗಳ ಕುರಿತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಕೈದಿ ವಿಕಿ ಪುಟವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.
ಅಧಿಕೃತ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ
ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ VII ನೇ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣಾಗೃಹಗಳು ಮತ್ತು ಬೋರ್ಸ್ಟಾಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಂತಹ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಆಡಳಿತವು ರಾಜ್ಯ-ಪಟ್ಟಿಯ ವಿಷಯವಾಗಿದ್ದು, ಈ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಶಾಸನ ರಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.[1] ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವುಗಳನ್ನು ಆಯಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ಜೈಲು ಕೈಪಿಡಿಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬೇಕು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು 1894 ರ ಜೈಲುಗಳ ಕಾಯಿದೆ ಮತ್ತು 1900 ರ ಕೈದಿಗಳ ಕಾಯಿದೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಗೃಹ ಸಚಿವಾಲಯವು ಮಾದರಿ ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣಾ ಸೇವೆಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 2023 ಅನ್ನು ತಂದಿದೆ, ಇದನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು.
ಮಾದರಿ ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣಾ ಸೇವೆಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 2023
ಮಾದರಿ ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣಾ ಸೇವೆಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 2023 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 2(23) ಜೈಲು ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ:
“ಜೈಲು” ಎಂದರೆ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಆದೇಶಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಅಥವಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಯಾವುದೇ ಜೈಲು ಅಥವಾ ಸ್ಥಳ, ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಭೂಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ—
(ಎ) ಪೊಲೀಸರ ವಶದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇರುವ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ;
(ಬಿ) 1973 ರ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ ಕೋಡ್‌ನ (1974 ರ 2) ಸೆಕ್ಷನ್ 417 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ; ಅಥವಾ
(ಸಿ) ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಜೈಲು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ.
ಜೈಲು ಕೈಪಿಡಿಗಳು
ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಜೈಲು ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳು ಜೈಲುಗಳನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದೇ ರೀತಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದೆಹಲಿ ಜೈಲು ಕಾಯಿದೆ, 2000 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 2(r) ಜೈಲು ಎಂದರೆ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಆದೇಶಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಅಥವಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಯಾವುದೇ ಜೈಲು ಅಥವಾ ಸ್ಥಳ, ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಭೂಮಿಗಳು, ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಬಂಧಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ:
i) ಪೊಲೀಸರ ವಶದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇರುವ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ;
ii) 1973 ರ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ ಕೋಡ್‌ನ (1974 ರ 2) ಸೆಕ್ಷನ್ 417 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ,
iii) ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷ ಜೈಲು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ.
ಗೋವಾ ಜೈಲು ನಿಯಮಗಳು, 2021 ರ ನಿಯಮ 2(aw) ಜೈಲು ಎಂದರೆ 1973 ರ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ ಕೋಡ್‌ನ ಸೆಕ್ಷನ್ 417 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಆದೇಶಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಅಥವಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ, ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ:
(i) ಪೊಲೀಸರ ವಶದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇರುವ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ,
(ii) 1882 ರ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ ಕೋಡ್‌ನ (1882 ರ 10) ಸೆಕ್ಷನ್ 541 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ,
(iii) ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಥವಾ ವಿಶೇಷ ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷ ಜೈಲು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳ.
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಂತಹ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳು 1894 ರ ಜೈಲುಗಳ ಕಾಯಿದೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ.[2]
ಜೈಲಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಶಾಸನಗಳು
ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಜೈಲು ನಿಯಮಗಳು, ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಗಳ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲು, ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು, ಬದಲಾಯಿಸಲು ಮತ್ತು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ರಾಜ್ಯವು ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜೈಲುಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಆಧಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಶಾಸನಗಳು:
- ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆ, 1860 (ಭಾರತೀಯ ನ್ಯಾಯ ಸಂಹಿತೆ, 2023)
- ಜೈಲುಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 1894
- ಕೈದಿಗಳ ಕಾಯಿದೆ, 1900
- ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ, 1950
- ಕೈದಿಗಳ ವರ್ಗಾವಣೆ ಕಾಯಿದೆ, 1950
- ಜನರ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಕಾಯಿದೆ, 1951
- ಕೈದಿಗಳು (ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಜರಾತಿ) ಕಾಯಿದೆ, 1955
- ಅಪರಾಧಿಗಳ ಪ್ರೊಬೇಷನ್ ಕಾಯಿದೆ, 1958
- ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ ಕೋಡ್, 1973 (ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಸುರಕ್ಷಾ ಸಂಹಿತೆ, 2023)
- ಬಾಲನ್ಯಾಯ (ಕಾಳಜಿ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯಿದೆ, 2015
- ಕೈದಿಗಳ ವಾಪಸಾತಿ ಕಾಯಿದೆ, 2003
- ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರೊಸೀಜರ್ (ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ) ಕಾಯಿದೆ, 2022
- ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾಯಿದೆ, 2017
ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಿಧಗಳು
ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳು/ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಜೈಲು ಸ್ಥಾಪನೆಗಳು ಹಲವಾರು ಹಂತಗಳ ಜೈಲುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದ ಜೈಲು ನಿಯಮಗಳು[3] ಜೈಲುಗಳನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತವೆ[4]
ಕೇಂದ್ರ ಜೈಲುಗಳು
ಅವು ಅಪರಾಧಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿಚಾರಣಾಧೀನರನ್ನು ಇಡುತ್ತವೆ. ಕೇಂದ್ರ ಜೈಲು 2 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಗಾದ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇತರ ಜೈಲುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ವಸತಿ ಒದಗಿಸಲು ಅವು ದೊಡ್ಡ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಜಿಲ್ಲಾ ಜೈಲುಗಳು
ಜಿಲ್ಲಾ ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಜೈಲುಗಳ ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಅವು ವಿಚಾರಣಾಧೀನರನ್ನು ಇಡುತ್ತವೆ; ಅಪರಾಧ ನಿರ್ಣಯದ ನಂತರ, ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಜೈಲುಗಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಯಾವ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಜೈಲುಗಳಿಲ್ಲವೋ ಅಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಜೈಲುಗಳು ಮುಖ್ಯ ಜೈಲುಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.
ಉಪ ಜೈಲುಗಳು
ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಉಪ ಜೈಲುಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಪ-ವಿಭಾಗೀಯ ಮಟ್ಟದ ಜೈಲುಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅವು ವಿಚಾರಣಾಧೀನರನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇಡುತ್ತವೆ.
ಬೋರ್ಸ್ಟಾಲ್ ಶಾಲೆ
ಬೋರ್ಸ್ಟಾಲ್ ಶಾಲೆಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಯುವ ಸುಧಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ, ಅಲ್ಲಿ 18 ರಿಂದ 21 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಅವರ ಪುನರ್ವಸತಿಯ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನ ಹರಿಸಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಲೆಗಳು ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ, ಹಾಗೆಯೇ ವೀಕ್ಷಣಾ ಗೃಹಗಳಿಂದಲೂ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ವೀಕ್ಷಣಾ ಗೃಹಗಳು ಇದೇ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆಯಾದರೂ, ಅವು ಸರ್ಕಾರಿ-ನಿಯಂತ್ರಿತ ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿರಬಹುದು.
ಅವುಗಳನ್ನು ಯುವ ಅಪರಾಧಿಗಳಿಗಾಗಿನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು, ಇವು ಯುವ ಕೈದಿಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಜೈಲುಗಳಾಗಿವೆ, ಅವರ ಆರೈಕೆ, ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಅವರ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು.[5]
ವಿಶೇಷ ಮಹಿಳಾ ಜೈಲುಗಳು
ಅವು ಮಹಿಳಾ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಂಧಿಸುವ ಜೈಲುಗಳು.
ವಿಶೇಷ ಜೈಲುಗಳು
ರಾಜ್ಯಗಳು ಕೆಲವು ಜೈಲುಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷ ಜೈಲುಗಳೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಅವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಗದ ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವರ್ಗಗಳ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲು ಒದಗಿಸಲಾದ ಜೈಲುಗಳಾಗಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೀಮಿತ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವುಗಳನ್ನು ಏನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲು ಯಾವುದೇ ನಿಗದಿತ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.
ಇದು ಉನ್ನತ-ಭದ್ರತಾ ಜೈಲು ಆಗಿರಬಹುದು, ಇದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಜೈಲು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದ್ದು, ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಬಲಪಡಿಸಿದ ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸ್ವತಂತ್ರ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ, ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಗ್ಯಾಂಗ್‌ಸ್ಟರ್‌ಗಳು, ಅಪಾಯಕಾರಿ ಕೈದಿಗಳು, ಕಠಿಣ ಅಪರಾಧಿಗಳು, ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಅಪರಾಧಿಗಳು, ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಕೈದಿಗಳು, ಗಲಭೆ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೈದಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವವರು, ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಭದ್ರತಾ ವಶ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.[6]
ಅರೆ-ಮುಕ್ತ ಅಥವಾ ಮುಕ್ತ ಜೈಲು
ಈ ಜೈಲುಗಳು ಉತ್ತಮ ನಡವಳಿಕೆ ಹೊಂದಿರುವ ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇರಿಸುತ್ತವೆ, ಜೈಲು ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಕೆಲವು ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹ ಅನುಮತಿಸುತ್ತವೆ. ಮುಕ್ತ ಜೈಲು ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ದಂಡನಾತ್ಮಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳು ಕನಿಷ್ಠ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತುಮುತ್ತಲಿನ ಭದ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಜೈಲು ಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಸ್ವಯಂ-ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು “ನಂಬಿಕೆ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಡುತ್ತದೆ” ಎಂಬ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ, ಇದು ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ, ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಬಹುದು. ಮುಕ್ತ ಜೈಲು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಆಧಾರದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರವು ಸರ್ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಪ್ಯಾಟರ್ಸನ್‌ನ ಎರಡು ಹೇಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯದು, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ ಜೈಲಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹೊರತು ಶಿಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ. ಎರಡನೆಯದು, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬಂಧನ ಮತ್ತು ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಸಡಿಲಗೊಳಿಸದ ಹೊರತು ಅವನನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಪುನರ್ಏಕೀಕರಣದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಅದರ ಆಚೆ ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ಹೋಗಲು ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲ.
ಮಾದರಿ ಜೈಲು ಕೈಪಿಡಿ, 2016 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದಂತೆ
ಮಾದರಿ ಜೈಲು ಕೈಪಿಡಿ 2016 ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಜೈಲು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಮೂರು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತದೆ:
- ಅರೆ-ಮುಕ್ತ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
- ಮುಕ್ತ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು/ಮುಕ್ತ ಕಾರ್ಯ ಶಿಬಿರಗಳು
- ಮುಕ್ತ ವಸಾಹತುಗಳು
ಅರೆ-ಮುಕ್ತ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುತ್ತುವರಿದ ಜೈಲುಗಳ ಹೊರಗಡೆಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಭದ್ರತಾ ಕಣ್ಗಾವಲಿನಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಸುಧಾರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತ ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ವಸಾಹತುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಅರ್ಹರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮುಕ್ತ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು/ಕಾರ್ಯ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಕಾಲುವೆಗಳು, ನೀರಿನ ನಾಲೆಗಳು ಅಗೆಯುವುದು, ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು, ರಸ್ತೆಗಳು, ಸರ್ಕಾರಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಜೈಲು ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ, ಭೂಮಿ ಸುಧಾರಣೆ ಯೋಜನೆಗಳು, ಭೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಬೇಸಾಯ ಮಾಡದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸಾಗುವಳಿಗೆ ತರುವುದು, ಮಣ್ಣು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯೀಕರಣದಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಬಹುದಾದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಮುಕ್ತ ಜೈಲು ನೋಡಿ
ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿನ ನೋಟ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಪರಾಧ ದಾಖಲೆಗಳ ಬ್ಯೂರೋ: - ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಜೈಲು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಪರಾಧ ದಾಖಲೆಗಳ ಬ್ಯೂರೋ (NCRB) ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಜೈಲು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಕೈಪಿಡಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೈಲು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅದು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ -
- ಜೈಲು ಪ್ರಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಆಕ್ರಮಣ,
- ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಕೈದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರಗಳು,
- ಅವರ ಅಪರಾಧಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕೈದಿಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕೀಕರಣ,
- ಕೈದಿಗಳ ಶಿಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಧನ,
- ಕೈದಿಗಳ ವರ್ಗಾವಣೆ, ಚಲನೆ, ಅಂತರ್-ಚಲನೆ,
- ಕೈದಿಗಳ ಆರೋಗ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕ ಮತ್ತು ಜೈಲು ಪರಿಸರ (ಪುನರ್ವಸತಿ ಅಭಿಯಾನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ)
- ಜೈಲು ಭೇದನೆಗಳು, ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಘರ್ಷಣೆಗಳು/ಗುಂಪು ಘರ್ಷಣೆಗಳು
- ಜೈಲು ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು
- ಬಜೆಟ್ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಇತ್ತೀಚಿನ ಜೈಲು ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ವರದಿಯನ್ನು 2022 ರ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಇ-ಜೈಲು ಯೋಜನೆ
ಇ-ಜೈಲು ಯೋಜನೆಯು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜೈಲುಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಗಣಕೀಕರಣವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಇ-ಜೈಲು ನಿರ್ವಹಣಾ ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (MIS)
ಇಪ್ರಿಸನ್ಸ್ MIS ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಜೈಲುಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಮಗ್ರ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಕೈದಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಜೀವನಚಕ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗೃಹ ಸಚಿವಾಲಯವು ಈಗ ಕೈದಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಇಪ್ರಿಸನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಧಾರ್ ಸೇವೆಗಳ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದೆ.
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 29, 2023 ರ SOP ಜೈಲು ಕೈದಿಗಳ ಆಧಾರ್ ಲಿಂಕ್ ಮತ್ತು ಪರಿಶೀಲನೆ ಮತ್ತು ಕೈದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಧಾರ್ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆಧಾರ್ ದಾಖಲಾತಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿ ಜೈಲಿಗಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜೈಲು ಕೋಡ್ (ಜೆಐಡಿ) ಮೂಲಕ ಹುಡುಕಬಹುದು. ಚಿತ್ರವನ್ನು ಜೈಲು ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ಪಿಎಂಎಸ್) ಬಳಕೆದಾರ ಕೈಪಿಡಿಯಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ದಿನಾಂಕ: ಆಗಸ್ಟ್ 26, 2019
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೈಲು ಮಾಹಿತಿ ಪೋರ್ಟಲ್
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೈಲು ಮಾಹಿತಿ ಪೋರ್ಟಲ್ (NPIP) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೈಲು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ನೋಂದಾಯಿತ ಭೇಟಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್ 4 ಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಚೌಕಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಅವು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಂಧಿತವಾಗಿರುವ ಕೈದಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ, ನೈಜ-ಸಮಯದ ಪ್ರವೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಬಿಡುಗಡೆಗಳು ಮತ್ತು ನೈಜ-ಸಮಯದ ನೋಂದಾಯಿತ ಭೇಟಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ. ಮಾಹಿತಿ ಚೌಕಗಳು ಎರಡು ಗ್ರಾಫ್‌ಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ, ಕಳೆದ 7 ದಿನಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೈಲು ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ಲೈನ್ ಗ್ರಾಫ್, ಮತ್ತು ಅಗ್ರ 7 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಸ್ತುತ ಜೈಲು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ಬಾರ್ ಗ್ರಾಫ್. ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಅನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಫಿಲ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಕಾನ್ಫಿಗರ್ ಮಾಡಬಹುದು, ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ, ಜೈಲು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ, ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ವಯಸ್ಸಿನ ಗುಂಪನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವುದು ಸೇರಿವೆ. ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಅದರ ಕೊನೆಯ ದತ್ತಾಂಶ ನವೀಕರಣದ ದಿನ ಮತ್ತು ಸಮಯವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನವೀಕರಣಗಳು ಪ್ರತಿ ನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸಹ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.[7]
ಜೈಲು ಜನಸಂಖ್ಯೆ, ದೈನಂದಿನ ಪ್ರವೇಶಗಳು, ಬಿಡುಗಡೆ, ಭೇಟಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಕುರಿತಾದ ಅಂಕಿಅಂಶ ಮಾಹಿತಿ. https://eprisons.nic.in/NPIP/public/DashBoard ನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು.
ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಲು ಒಂದು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಕುರಿತ ಭಾರತ ನ್ಯಾಯ ವರದಿಯು ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್‌ಗಳ ಸಮಗ್ರತೆ, ಭದ್ರತೆ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಕ್ರಮಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜೈಲು ಮಾಹಿತಿ ಪೋರ್ಟಲ್ ಅನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಾರಾ ಬಜಾರ್
ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಕಾರಾ ಬಜಾರ್ ಪೋರ್ಟಲ್. ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಕೈದಿಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಇದು ಒಂದು ಪೋರ್ಟಲ್ ಆಗಿದೆ. ನಾಗರಿಕರ ಖರೀದಿಗಳ ಮೂಲಕ ಪುನರ್ವಸತಿಯನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವುದು.
ಭಾರತ ನ್ಯಾಯ ವರದಿ 2022: ಪೊಲೀಸ್, ನ್ಯಾಯಾಂಗ, ಜೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ನೆರವು ಕುರಿತು ರಾಜ್ಯಗಳ ಶ್ರೇಯಾಂಕ
ಭಾರತ ನ್ಯಾಯ ವರದಿಯು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆವರ್ತಕ ವರದಿಯಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸ್, ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ನೆರವಿನ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಈ ಹಿಂದೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದ್ದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಅವುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅವುಗಳ ಆಯಾ ಮಾನದಂಡಗಳು ಅಥವಾ ಮಾನದಂಡಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಅಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಮೂರನೇ "ಭಾರತ ನ್ಯಾಯ ವರದಿ 2022" ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಜೈಲು ಆಡಳಿತವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು 2020-2022 ರ ನಡುವಿನ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದೆ. ಈ ವರದಿಯು ವೈವಿಧ್ಯತೆ (ಜೈಲು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು) ಮತ್ತು ಜೈಲು ಆಕ್ರಮಣ, 1-3 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬಂಧಿತರಾದ ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ಕೈದಿಗಳು, ಮತ್ತು ಕೈದಿಗಳು (ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವವರು) ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾನದಂಡಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.
ಸೂಚಕವಾರು ದತ್ತಾಂಶ, ರಾಜ್ಯದ ಅಂಕಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣಿಗಳು
ಭಾರತ ಜೈಲು ಪೋರ್ಟಲ್
ಭಾರತ ಜೈಲು ಪೋರ್ಟಲ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕುರಿತು ಎಲ್ಲಾ ಹಳೆಯ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು, ಉತ್ತಮ ಆಚರಣೆಗಳು, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶದ ವಿಕಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಭಂಡಾರವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಜೈಲು ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳು, ಸಂಶೋಧಕರು, ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಕೈದಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರನ್ನು ವಿಷಯವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ರಚಿಸಲು ಒಟ್ಟಾಗಿ ತರುತ್ತದೆ.
ಭಾರತ ಜೈಲು ಪೋರ್ಟಲ್ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ https://www.indiaprisonportal.com/ ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.
'ಜೈಲು' ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆ
ಪಂಜಾಬ್ ಜೈಲುಗಳ ಒಳಗೆ
"ಪಂಜಾಬ್ ಜೈಲುಗಳ ಒಳಗೆ: ಜೈಲು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನ", ಪಂಜಾಬ್ ಎಸ್‌ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಎ (SLSA) ಮತ್ತು ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಪಕ್ರಮವು 2022 ರಲ್ಲಿ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿಯು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಜೈಲು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. 4 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ (2019-2022) ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ದತ್ತಾಂಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಪಂಜಾಬ್ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿನ 42.1% ಕೈದಿಗಳು ಎನ್‌ಡಿಪಿಎಸ್ (NDPS) ಕಾಯಿದೆ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ. ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ ಜನದಟ್ಟಣೆ ಇರುವ ಜೈಲುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2019 ರಲ್ಲಿ 10 ರಿಂದ 18–24 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಕನಿಷ್ಠ 10 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ತುರ್ತು ನವೀಕರಣಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ, ಮತ್ತು 25% ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹುದ್ದೆಗಳು ಖಾಲಿ ಇವೆ. 103 ಅಧಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ, ಪಂಜಾಬ್ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 3 ಮಹಿಳೆಯರು ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಾರೆ. ಪ್ರವೇಶದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, 5 ಉಪ-ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪ್ರವೇಶದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ಉಂಟಾದ ಗಾಯಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡುವಾಗ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ವಿಫಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆಘಾತಕಾರಿಯಾಗಿ, ಸಂದರ್ಶಿಸಿದ 660 ಕೈದಿಗಳಲ್ಲಿ 12% ರಷ್ಟು ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ವಶದಲ್ಲಿ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಸಂದರ್ಶಿಸಿದವರಲ್ಲಿ 54% ರಷ್ಟು ಪೊಲೀಸ್ ವಶದಲ್ಲಿ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 24 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ 15 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೈದಿಗಳು ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ 24 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ 12 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. 22 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ವೇತನ ಪಾವತಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕಗಳಿಗೆ ಬಜೆಟ್ ಕೊರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆ. ಮಹಿಳಾ ಕೈದಿಗಳು ವೃತ್ತಿಪರ ತರಬೇತಿ, ಕಾನೂನು ನೆರವು ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳು, ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು, ಮನರಂಜನೆ, ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳು, ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಋತುಚಕ್ರದ ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಅವರು ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ತಾರತಮ್ಯದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ದೂರು ನೀಡಿದರು.
ವರದಿಯು ಪಂಜಾಬ್ ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ ಜನದಟ್ಟಣೆ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕೊರತೆ, ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಅಸಮಾನತೆ ಸೇರಿವೆ. ಇದು ಉತ್ತಮ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೈದಿಗಳ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಾನೂನು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕ ಜೈಲುಗಳ ಒಳಗೆ
"ಕರ್ನಾಟಕ ಜೈಲುಗಳ ಒಳಗೆ", ಕರ್ನಾಟಕ ಎಸ್‌ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಎ (SLSA) ಮತ್ತು ಸಿಎಚ್‌ಆರ್‌ಐ (CHRI) 2022 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿಯು 2018–2022 ರವರೆಗಿನ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ, ಇದು ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೈದಿಗಳು, ಜೈಲು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ನೆರವು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಅನುಭವಗಳು ಮತ್ತು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜೈಲುಗಳ ಭೌತಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಹಳೆಯ ರಚನೆಗಳಾಗಿವೆ. 51 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ, 2000 ರ ನಂತರ ಕೇವಲ 18 ಮಾತ್ರ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಅವುಗಳ ಹಳೆಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಕಾರಣ, ಈ ಜೈಲುಗಳು ವೀಡಿಯೊ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಕಾನೂನು ನೆರವು ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳು, ಮತ್ತು ಹಿರಿಯ ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶೌಚಾಲಯಗಳಂತಹ ಹೊಸ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಸಜ್ಜುಗೊಂಡಿವೆ. ಲಿಂಗತ್ವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಕೈದಿಗಳಿಗಾಗಿ, ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 4 ಜೈಲುಗಳು ಅವರಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಬ್ಯಾರಕ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಲಿಂಗತ್ವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಸಮುದಾಯವು ಎದುರಿಸುವ ದುರ್ಬಲತೆಗಳು ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತವೆ.
ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಕಳೆದುಹೋಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು, ಕೈದಿಗಳು, ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಗಾರರ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ವರದಿಯು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ 2022 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಜಿಲ್ಲಾ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ 'ಜೈಲು ಕರೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ' ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕೈದಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಜೈಲುಗಳು ಈಗ ಗಾಜಿನ ವಿಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್‌ಕಾಮ್ ಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನವೀಕರಿಸಿದ ಸಂದರ್ಶನ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಹರಿಯಾಣ ಜೈಲುಗಳ ಒಳಗೆ
"ಹರಿಯಾಣ ಜೈಲುಗಳ ಒಳಗೆ", ಸಿಎಚ್‌ಆರ್‌ಐ (CHRI) ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣ ಎಸ್‌ಎಲ್‌ಎಸ್‌ಎ (SLSA) 2019 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿಯು 2017 ಮತ್ತು 2018 ರ ನಡುವೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ದತ್ತಾಂಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹರಿಯಾಣದ ಜೈಲು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಈ ವರದಿಯು ಹರಿಯಾಣದ ಜೈಲುಗಳು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಲವಾರು ಜ್ವಲಂತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ. ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ, ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿದ 19 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ 11 ಜೈಲುಗಳು ಅತಿಯಾದ ಜನದಟ್ಟಣೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದವು, ಜನದಟ್ಟಣೆಯ ಶೇಕಡಾವಾರು 22.8% ರಿಂದ 170% ರವರೆಗೆ ಇತ್ತು. ವರದಿಯು ಎಣ್ಣೆ, ಸಾಬೂನು ಮತ್ತು ಋತುಚಕ್ರದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಂತಹ ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳ ಅಸಮರ್ಪಕ ಪೂರೈಕೆಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. 10 ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ 48 ವಿದೇಶಿ-ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೈದಿಗಳು ಜನಾಂಗೀಯತೆ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯದ ನಿದರ್ಶನಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 6 ಜನರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಕಾನ್ಸುಲರ್ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಐವರು ಯಾವುದೇ ವಕೀಲರಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ. ವರದಿಯು ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಆಹಾರ-ಸಂಬಂಧಿತ ಅಥವಾ ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಮಾನದಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಕೊರತೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದೆ. ಬದಲಿಗೆ, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಸವಾಲುಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗಿವೆ.
ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯೊಳಗೆ ನೋಡುವುದು: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೈಲು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಅಧ್ಯಯನ
"ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯೊಳಗೆ ನೋಡುವುದು: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೈಲು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಅಧ್ಯಯನ 2016" ಎಂಬುದು ಸಿಎಚ್‌ಆರ್‌ಐ (CHRI) ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ವರದಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೈಲು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ. ಜೈಲುಗಳನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಸಂದರ್ಶಕರ ಮಂಡಳಿಗಳ ಅಸಮರ್ಥತೆಯನ್ನು ಇದು ಟೀಕಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮಂಡಳಿಗಳಿಂದ ಭೇಟಿಗಳ ವಿರಳತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಶೀಲನೆಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಇದು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವರದಿಯು ಭಾರತೀಯ ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಂದು ಕಳವಳಕಾರಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಕೈದಿಗಳ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಲವಾದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.
ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಅಪರಿಚಿತರು: ಭಾರತೀಯ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿನ ವಿದೇಶಿಯರ ವರದಿ
"ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಅಪರಿಚಿತರು: ಭಾರತೀಯ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿನ ವಿದೇಶಿಯರ ವರದಿ," 2019 ರಲ್ಲಿ ಸಿಎಚ್‌ಆರ್‌ಐ (CHRI) ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು, ಭಾರತೀಯ ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೆ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಜೆಗಳು ಎದುರಿಸುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸವಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಜನವರಿ 2018 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ 3,900 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಜೆಗಳು (ಎಫ್‌ಎನ್‌ಪಿಗಳು) ಇದ್ದರು ಎಂದು ಅದು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ. ಗಣನೀಯ ಭಾಗ, ಸುಮಾರು 65%, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಿಂದ ಬಂದಿದ್ದರು. ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಜೆಗಳು ತಮ್ಮ ವಿದೇಶಿ ಸ್ಥಾನಮಾನದಿಂದಾಗಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯು ವಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂವಹನ ತೊಂದರೆಗಳು, ಕಾನ್ಸುಲರ್ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತ ಪ್ರವೇಶ, ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕಾನೂನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಕೊರತೆಯು ಅವರನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದುರ್ಬಲರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಜೆಗಳ ದುಃಸ್ಥಿತಿಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಬಂಧನದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಮಾನವೀಯವಾಗಿ ವರ್ತಿಸಲು ಸುಧಾರಿತ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.
ನ್ಯಾಯದ ವೃತ್ತ: ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ಪರಿಶೀಲನಾ ಸಮಿತಿಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವರದಿ
"ನ್ಯಾಯದ ವೃತ್ತ: ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ಪರಿಶೀಲನಾ ಸಮಿತಿಗಳ (ಯುಟಿಆರ್‌ಸಿಗಳು) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವರದಿ", 2016 ರಲ್ಲಿ ಸಿಎಚ್‌ಆರ್‌ಐ (CHRI) ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದು, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ 2015 ರ ನಿರ್ದೇಶನದ ನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಯುಟಿಆರ್‌ಸಿಗಳ ಪಾತ್ರದ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಪರಿಶೀಲನೆಯಾಗಿದೆ. ಯುಟಿಆರ್‌ಸಿಗಳು ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿತ್ವವು ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ, ಕೆಲವು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಇತರರಿಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದ ಉತ್ತಮ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅದು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿಚಾರಣಾಧೀನರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಮೇಲೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ಪರಿಣಾಮ ಇನ್ನೂ ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿದ ಅವಧಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಬಂಧನದಲ್ಲಿಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾದ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ವರದಿಯು ಕರೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿನ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಜನದಟ್ಟಣೆಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ತುರ್ತು ಮತ್ತು ವಿಚಾರಣಾಧೀನರಿಗೆ ನಿಯಮಿತ ಪರಿಶೀಲನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ನೆರವಿನ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ವರದಿಯು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ, ನ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉತ್ತರದಾಯಿತ್ವವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತ ಜೈಲುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು
ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಮುಕ್ತ ಜೈಲುಗಳ ಕುರಿತಾದ ಪರೀಕ್ಷಿತ್ ಗೋಯಲ್ ಮತ್ತು ಕಮೇಶ್ ವೇದುಲಾ ಅವರ ಇಪಿಡಬ್ಲ್ಯೂ (EPW) ಲೇಖನವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂಡನಾತ್ಮಕ ಬಂಧನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಸುಧಾರಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮುಚ್ಚಿದ ಜೈಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಅದರ ಅಸಮರ್ಥತೆ ಮತ್ತು ಕಠಿಣ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಟೀಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಇದು ಮಾನವ ಘನತೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಪುನರ್ವಸತಿ ಮಾಡಲು ಆಗಾಗ್ಗೆ ವಿಫಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಲೇಖಕರು ಮುಕ್ತ ಜೈಲುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ, ಕೆಲಸದ ಅವಕಾಶಗಳು, ಕಡಿಮೆ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೂಲಕ ಪುನರ್ವಸತಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಕ್ತ ಜೈಲುಗಳು ನ್ಯಾಯದ ಸುಧಾರಣಾತ್ಮಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕೈದಿಗಳನ್ನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪುನರ್ಏಕೀಕರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪದಗಳು
ಜೈಲು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ವಿವಿಧ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ಜೈಲು ಕೈಪಿಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಜೈಲು (prison) ಎಂಬ ಪದದೊಂದಿಗೆ ಅದಲು ಬದಲು ಮಾಡಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡೂ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಸುರಕ್ಷಿತ ವಶದಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ಅಥವಾ ಶಿಕ್ಷೆಗಾಗಿ ವಹಿಸಿಕೊಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಲು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತವೆ.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
- ↑ Constitution of India, 1950 Schedule VII, List II, Entry 4
- ↑ Uttar Pradesh Jail Manual 2022, rule 2(v)
- ↑ Goa Prison Rules, 2006, rule 21; Maharashtra Classification of Prison Rules, 1970, rule 2
- ↑ '101 Questions on Prisons - you didn’t know whom to ask' (Commonwealth Human Rights Initiative, 2019) <https://www.humanrightsinitiative.org/download/1559630269PRIS_101_FAQ%20-%20FOR%20WEBSITE%20FINAL.pdf> accessed 6 June 2024
- ↑ Model Prisons and Correctional Services Act 2023, s 2(26)
- ↑ Model Prisons and Correctional Services Act 2023, s 2(15)
- ↑ Constructing an Evaluation Framework for Assessing Dashboards India Justice Report http://indiajusticereport.org/
